Suikerklontjes – een Tsjechische uitvinding

De hang naar zoetigheid is van alle tijden; al eeuwen wordt suiker gegeten. De kruisvaarders maakten kennis met (riet)suiker en brachten het zoete goedje in de 11^e eeuw naar Europa. Lange tijd was suiker alleen beschikbaar voor de rijken vanwege de hoge prijzen die ervoor betaald moesten worden. Want regeringen hieven er flinke belasting over; suiker werd niet voor niets  “het witte goud”  genoemd. Na het afschaffen van deze belasting, werd suiker voor veel mensen betaalbaar.
Begin 19^e eeuw werd ontdekt hoe suiker uit de suikerbiet verkregen kon worden.  Talrijke fabrieken werden gebouwd, zo ook in het Tsjechische Dačice: een stadje niet ver van de Oostenrijkse grens. In 1840 ging het slecht met deze fabriek, maar dat veranderde toen er een nieuwe directeur werd aangesteld: Jacob Rad. Hij moderniseerde de fabriek. In die tijd had suiker niet de praktische vorm zoals wij die nu kennen, maar werd vervaardigd in o.a. kegels. Dat betekende dat de suiker thuis bij gebruik in stukken gesneden moest worden met alle gevaren van dien. Het was dus Jacob Rad die in 1843 een pers ontwikkelde die suikerklontjes kon snijden. Zijn uitvinding was direct een doorslaand succes! O ja, er wordt verteld dat dit gebeurde na de zoveelste verwonding die zijn vrouw opliep bij het thusi verwerken van een kegel suiker.

Dačice was en blijft een suikerstad die de herinnering aan deze uitvinding levend houdt. Niet voor niets is hun slogan: Dačice – město, které dalo světu kostkový cukr  (de stad die de wereld suikerklontjes gaf).  Er staat een granieten monument (1983) in het park voor de Sint Laurentius Kerk. Beeldhouwer Rudolf Procházka maakte in 2009 het kunstwerkje “Tady máte”, een suikerklont op een hand. En natuurlijk kan er ook een suikermuseum bezocht worden.

Tsjechische humor: het suikerklontje werd in 2008 door de Tsjechische regering gekozen als symbool voor hun voorzitterschap van de EU dat per 1 januari 2009 een feit zou zijn. In die tijd was Tsjechie, onder aanvoering van President Claus sterk anti-Europa. Er werd een TV-spot gemaakt waarmee een publieke informatiecampagen werd begonnen. Bekende Tsjechen/deelnemers aan een EU-vergadering verdrijven hun verveling door met suikerklontjes te spelen. Motto van het filmpje: Evropě to osladíme  (wij zullen het de EU zoet maken). Maar in Tsjechie betekent dit zoveel als Iemand het vuur aan de schenen leggen. Klik hier om het filmpje te bekijken.